WAT IS CLOWN?
Een clown speelt geen rol, zoals een acteur dat doet. Hij is. Het wezenlijke verschil zit in het moment van spelen: waar een acteur een vooraf bepaald personage neerzet, ontstaat het spel van de clown in de ruimte tussen fantasie en dagelijkse realiteit. Door deze spiegeling komt de clown tot leven.
De speler achter de clown beheerst zijn vak: ruimte, tijd, timing, lichaamsbewustzijn en omgevingsbewustzijn bepalen de kwaliteit van zijn spel. Zelfs zijn kostuum vertelt een verhaal - te groot of te klein, accentueert het juist wat we meestal verbergen. Deze omkering is typerend voor de clown: wat wij als imperfectie zien, wordt zijn kracht.
De clown beweegt zich in een staat tussen dromen en wakker zijn, tussen wat we kennen en wat mogelijk is. Hij herinnert ons aan onze diepere humor - niet door grappen te maken, maar door de absurditeit van ons menselijk bestaan te tonen. Door zijn onschuld kan hij de diepste waarheden spiegelen, zoals de hofnar die als enige de koning de waarheid kon vertellen.
Wat de clown bijzonder maakt is zijn relatie met falen. Waar anderen mislukking proberen te vermijden, maakt de clown er zijn kracht van. Hij verbergt zijn falen niet, maar transformeert het tot iets nieuws. In deze cyclus van falen en opnieuw proberen, raakt hij een universele menselijke ervaring - de eeuwige dans tussen onze pogingen tot controle en de realiteit die zich daar niets van aantrekt.
Bewustzijn en niet-weten
De clown werkt vanuit een staat van verhoogd bewustzijn. Waar het analytische denken zoekt naar antwoorden, laat de clown ruimte voor wat wil ontstaan. In niet-weten wordt zichtbaar wat eerder verborgen bleef.
De clown nodigt uit om onze zintuigen weer te betrekken bij ons onderzoek. Niet door te analyseren, maar door aanwezig te zijn in wat er is. Waar de clown aandacht geeft, ontstaat beweging. Waar hij vertraagt, worden nieuwe mogelijkheden zichtbaar.
Deze benadering is juist in bestuurskamers, brainstormsessies en strategische bijeenkomsten waardevol - juist daar waar de druk om snel tot oplossingen te komen en te presteren het grootst is.
Spel als bron
In een wereld van deadlines en doelen vergeten we vaak de kracht van spel. De clown herinnert ons eraan dat spel niet alleen ontspanning is, maar een fundamentele manier om te leren en ontwikkelen. Door te spelen ontdekken we nieuwe perspectieven, doorbreken we vaste patronen en vinden we oplossingen die we denkend nooit hadden gevonden.
Je hoeft niet 'goed te kunnen spelen' om te spelen - net zoals je niet hoeft te kunnen tekenen om te tekenen. Zodra je je oordelende geest even parkeert en je verbeelding de ruimte geeft, ontstaat er beweging. In klank, kleur, gebaar of stilte vindt de spelende mens nieuwe wegen. De clown nodigt uit tot deze natuurlijke staat van zijn, waar prestatie plaatsmaakt voor mogelijkheid.
In de praktijk
De clown biedt unieke mogelijkheden in professionele contexten. Door zijn aanwezigheid kunnen vastgeroeste patronen en aannames zichtbaar worden. In bestuurskamers en brainstormsessies doorbreekt hij de behoefte aan snelle antwoorden. Een team dat vastloopt in efficiëntie-denken, vindt door de clown nieuwe wegen. Een organisatie die haar menselijke maat kwijt is, herontdekt deze in de spiegel die de clown voorhoudt.
In Arthur's Arena zien we dit concreet: een vraagstuk dat rationeel onoplosbaar lijkt, krijgt ruimte om op een andere manier te ontwikkelen. De clown beweegt tussen de vragen en mensen, niet op zoek naar antwoorden maar naar wat er nog niet gezien wordt. Deze benadering leidt vaak tot verrassende doorbraken - niet door analyse, maar door de kracht van niet-weten en spel.
© 2025 Hans Jeths
| Artistieke Interventies
Onderzoeksruimtes
Ruimtes waar niet-weten een krachtbron wordt. Hier creëren we plekken voor experiment en ontdekking, waar vertrouwde patronen kunnen transformeren. Door spel en authentieke aanwezigheid ontstaat ruimte voor het onverwachte. Toeschouwers worden deelnemers wanneer eigen vragen en thema's worden ingebracht en worden teruggespeeld. Deze onderzoeksruimtes zijn als denktanks of ‘heartstorms’. In dit samenspel komt het rationele en het intuïtieve samen, waar nieuwe mogelijkheden zich kunnen ontvouwen.
Performances
In publieke ruimtes creëer ik onverwachte momenten van ontregeling en verwondering. Met kleine, subtiele ingrepen onderbreek ik de dagelijkse routine. Het kan een stadswandeling zijn door een drukke winkelstraat, een verstilde performance op een plein, of een speelse interventie in een foyer. Deze performances nodigen voorbijgangers uit om even stil te staan, anders te kijken naar wat vertrouwd lijkt. Zo transformeren alledaagse plekken tot ruimtes waar het onverwachte zich kan tonen.
Clandestiene aanwezigheid
Als clandestiene aanwezigheid beweeg ik me onopvallend door organisaties of in trainingssessies. Soms als nieuwe medewerker, soms als bezoeker of consultant. Door kleine, theatrale ingrepen verstoor ik subtiel de bestaande patronen. Dit uit zich in gerichte observaties van klantbeleving, het onderzoeken van samenwerkingspatronen, en het zichtbaar maken van onuitgesproken dynamieken. Deze verstoringen maken het vanzelfsprekende zichtbaar en brengen onderstromen aan de oppervlakte. Zo worden medewerkers zich bewust van ingesleten patronen en onbewust gedrag, wat ruimte creëert voor verandering en nieuwe mogelijkheden.
Beeldend werk en installaties
In mijn beeldend werk en installaties vertrek ik vanuit stilte en speel ik met tijd, ruimte en perceptie. Het kunnen ruimtelijke ingrepen zijn die de bezoeker uitnodigen om anders te kijken, tijdelijke installaties die het gewone ongewoon maken, fotografische werken die verschillende realiteiten laten samenvloeien, of filmische momenten die spelen met verwachting en verrassing. Door te werken met licht, schaduw, beweging en verstilling creëer ik ervaringen die de kijker even uit de normale tijd tillen. Zo ontstaan momenten van verwondering die nieuwe openingen bieden naar bewustzijn.
Participatieve projecten
In participatieve projecten nodig ik teams en gemeenschappen uit om samen te vertragen en te onderzoeken. Door spel, verstilling en fysieke oefeningen ontstaat er ruimte voor nieuwe vormen van ontmoeting en samenwerking. Dit kunnen sessies zijn waarin we patronen onderzoeken, workshops waar we experimenteren met niet-weten, of langere trajecten waarin een team andere mogelijkheden verkent. Door de combinatie van lichaamsbewustzijn, spel en reflectie ontstaan er gedeelde ervaringen die teams helpen om anders naar zichzelf en elkaar te kijken.