“Ruimte geven aan niet-weten is misschien wel het allerbelangrijkste. Als er een grote teleurstelling is, weten we niet of dat echt het einde van het verhaal is. Misschien is het juist wel het begin van een nieuw avontuur. Zo is het leven. We weten eigenlijk niks. We noemen iets slecht, we noemen iets goed. Maar eigenlijk hebben we geen idee.”
— Pema Chödrön
NIET-WETEN
Niet-weten is niet de afwezigheid van kennis, maar de aanwezigheid van openheid. Het is een artistieke kwaliteit die ruimte schept voor vernieuwing en transformatie. Als een deur die open staat, zonder dat je hoeft te weten wat erachter ligt.
In niet-weten is er geen vooraf bepaald pad. Het is een staat van zijn waarin je kunt vertragen, sensitief waarnemen wat er is, en spelen met wat zich aandient. Verwondering wordt vanzelf je natuurlijke staat - niet als techniek die je kunt toepassen, maar als een kwaliteit die ontstaat wanneer je het controlepunt loslaat.
De hedendaagse clown belichaamt deze staat op natuurlijke wijze. Niet door te doen alsof, maar door authentieke aanwezigheid in het moment. Door deze aandacht ontstaat ruimte voor het onverwachte, voor transformatie.
Verkenning van niet-weten
Niet-weten is een actieve, dynamische nieuwsgierigheid - een verlangen om de wereld steeds opnieuw te ontdekken. In organisaties waar efficiency en controle de norm zijn, kan niet-weten een bevrijdende kracht zijn. Het creëert ruimte voor authentieke ontwikkeling en vernieuwing.
In de praktijk vraagt niet-weten om:
- Te vertragen
- Sensitief waar te nemen
- Te observeren zonder oordeel
- Te spelen met wat zich aandient
Het is als een boot die een sluis binnenvaart - je betreedt een ruimte waar transformatie natuurlijk kan gebeuren. Het water stijgt of daalt vanzelf, en als je de ruimte weer verlaat, ben je op een ander niveau aangekomen. Niet omdat je ergens naartoe hebt gewerkt, maar omdat je ruimte hebt gegeven aan wat wilde ontstaan.
In deze tussenruimte van niet-weten kunnen de meest waardevolle veranderingen ontstaan. Het is hier waar toeschouwers deelnemers worden, waar grenzen vervagen, en waar het gewone buitengewoon kan worden.
© 2025 Hans Jeths
| Artistieke Interventies
Onderzoeksruimtes
Ruimtes waar niet-weten een krachtbron wordt. Hier creëren we plekken voor experiment en ontdekking, waar vertrouwde patronen kunnen transformeren. Door spel en authentieke aanwezigheid ontstaat ruimte voor het onverwachte. Toeschouwers worden deelnemers wanneer eigen vragen en thema's worden ingebracht en worden teruggespeeld. Deze onderzoeksruimtes zijn als denktanks of ‘heartstorms’. In dit samenspel komt het rationele en het intuïtieve samen, waar nieuwe mogelijkheden zich kunnen ontvouwen.
Performances
In publieke ruimtes creëer ik onverwachte momenten van ontregeling en verwondering. Met kleine, subtiele ingrepen onderbreek ik de dagelijkse routine. Het kan een stadswandeling zijn door een drukke winkelstraat, een verstilde performance op een plein, of een speelse interventie in een foyer. Deze performances nodigen voorbijgangers uit om even stil te staan, anders te kijken naar wat vertrouwd lijkt. Zo transformeren alledaagse plekken tot ruimtes waar het onverwachte zich kan tonen.
Clandestiene aanwezigheid
Als clandestiene aanwezigheid beweeg ik me onopvallend door organisaties of in trainingssessies. Soms als nieuwe medewerker, soms als bezoeker of consultant. Door kleine, theatrale ingrepen verstoor ik subtiel de bestaande patronen. Dit uit zich in gerichte observaties van klantbeleving, het onderzoeken van samenwerkingspatronen, en het zichtbaar maken van onuitgesproken dynamieken. Deze verstoringen maken het vanzelfsprekende zichtbaar en brengen onderstromen aan de oppervlakte. Zo worden medewerkers zich bewust van ingesleten patronen en onbewust gedrag, wat ruimte creëert voor verandering en nieuwe mogelijkheden.
Beeldend werk en installaties
In mijn beeldend werk en installaties vertrek ik vanuit stilte en speel ik met tijd, ruimte en perceptie. Het kunnen ruimtelijke ingrepen zijn die de bezoeker uitnodigen om anders te kijken, tijdelijke installaties die het gewone ongewoon maken, fotografische werken die verschillende realiteiten laten samenvloeien, of filmische momenten die spelen met verwachting en verrassing. Door te werken met licht, schaduw, beweging en verstilling creëer ik ervaringen die de kijker even uit de normale tijd tillen. Zo ontstaan momenten van verwondering die nieuwe openingen bieden naar bewustzijn.
Participatieve projecten
In participatieve projecten nodig ik teams en gemeenschappen uit om samen te vertragen en te onderzoeken. Door spel, verstilling en fysieke oefeningen ontstaat er ruimte voor nieuwe vormen van ontmoeting en samenwerking. Dit kunnen sessies zijn waarin we patronen onderzoeken, workshops waar we experimenteren met niet-weten, of langere trajecten waarin een team andere mogelijkheden verkent. Door de combinatie van lichaamsbewustzijn, spel en reflectie ontstaan er gedeelde ervaringen die teams helpen om anders naar zichzelf en elkaar te kijken.